Günümüz dünyasında enerji, özellikle de elektrik enerjisi son derece önemli bir hal almıştır. Zira pek çok cihaz ve teknolojinin çalışmak ve çalışmaya devam edebilmek için elektrik enerjisine ihtiyacı vardır. Zaman zaman farklı nedenlerden dolayı elektrik enerjisinin kesintiye uğraması durumunda işlemler yarım kalabilmekte ve istenmeyen durumlar ile karşılaşılabilmektedir. Bu sorunun üstesinden gelebilmek adına UPS kullanılmaktadır. UPS nedir diye merak edenler açısından belirtmek gerekirse bu kavram, İngilizce Uninterruptible Power Supply kelimelerinin kısaltılmış halidir.

Türkçede kesintisiz güç kaynağı olarak da ifade edilen UPS, elektrik kesintisinin yaşandığı anlarda sistemde kesinti yaşanmaması ve yarım kalan işlerin tamamlanması adına elektrik sağlamaktadır.

Farklı çalışma mantıklarına sahip olan UPS sistemlerinin tek görevi bununla da sınırlı değildir. Elektrik sistemlerinde meydana gelen dalgalanmalardan cihazları korumak amacıyla da UPS kullanılmaktadır. Düşük voltaj, yüksek voltaj ya da dalgalı akım gibi düzensiz elektrik hareketlerinin yaratabileceği zararlı etkilerden cihazları koruyabilmek adına UPS sistemleri elektrik akımını düzenli hale getirmektedir.

Veri merkezi iklimlendirme hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız: Veri Merkezi İklimlendirme Çözümleri Nelerdir?

Kesintisiz Güç Kaynağı ile Jeneratörün Farkı

UPS cihazları ile jeneratörler sürekli olarak birbirleri ile karıştırılmaktadır. Her ikisi de kesinti durumunda devreye girmesine rağmen, aralarında belirgin farklar söz konusudur. Bunun için de UPS nedir ve jeneratör nedir sorularının cevaplarının tam anlamıyla bilinmesi gereklidir. Elektrik kesintisi esnasında jeneratör anlık olarak devreye girmez. Kesinti ile jeneratörün enerji sağlaması arasında belirli bir zaman dilimi mevcuttur. Jeneratörün türüne bağlı olarak bu süre 5-10 saniye ila 4-5 dakika arasında değişiklik gösterebilir. Bu durumda tamamlanmamış olan işler yarım kalabilir ya da bilgisayar sistemlerinde bulunan önemli dosyalar kaydedilmeden kaybolması gibi bir sorun ile karşı karşıya kalınabilir. Kesintisiz güç kaynakları yani UPS cihazları ise kesinti sonrasında herhangi bir bekleme yaşanmadan devreye girer. Bir bilgisayar sistemi ya da üretim sistemi çalıştığı esnada elektrik gitse bile, bu durum yapılan işlemi aksatmaz. Kesintisiz güç kaynaklarının bekleme süresi yoktur ve anlık olarak elektrik enerjisi ile sistemi takviye edebilmektedir. Kesintisiz güç kaynaklarının uzun süreli olarak kullanımı son derece yüksek maliyetlidir. Bu yüzden de jeneratörün devreye gireceği süreye kadar UPS sistemi kullanılmakta; sonrasında ise jeneratörlere sistemin yükü devredilmektedir.

UPS Nerelerde Kullanılır?

UPS nedir sorusuna verilen yanıttan sonra bu ürünlerin nerelerde kullanıldığı üzerinde de kısaca durulması gereklidir. Kesintisiz güç kaynakları yüksek maliyetli ürünler olduklarından dolayı evlerde ya da bireysel kullanım alanlarında çok yaygın değildir. Bu ürünlerin en sık kullanıldığı yerler, bilgisayar destekli veri merkezleri ve bilgisayarlı üretim merkezleridir. Sürekli olarak çalışan ve bir işlevi yerine getiren bilgisayarda yapılan işlemin yarım kalmaması adına bu tarz yerlerde kesintisiz güç kaynaklarından yararlanılmaktadır. Bununla birlikte tıbbi elektronik cihazların bulunduğu sağlık kuruluşlarında da hizmetlerin aksamaması adına kesintisiz güç kaynaklarına başvurulmaktadır. Havalimanlarının aydınlatma sistemleri de UPS ile beslenmektedir. Hem pistlerde bulunan aydınlatma aygıtları hem de iç salonlarda yer alan aydınlatma sistemleri UPS ile desteklenmektedir. Askeri radar sistemleri başta olmak üzere pek çok askeri sistemde de kesintisiz güç kaynaklarından yaygın olarak yararlanılmaktadır. Ayrıca televizyon ve radyo yayın kuruluşları, CNC tezgâhları, acil durum aydınlatma sistemleri ve yangın alarm sistemleri gibi alanlarda da UPS güç kaynaklarına başvurulmaktadır.

Yükseltilmiş döşeme hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız: Yükseltilmiş Döşeme Nedir? Nerelerde Kullanılır?

UPS Çalışma Mantıkları

UPS cihazlarının 3 temel mantığı bulunmaktadır. UPS nedir sorusunun cevabını tam olarak algılayabilmek adına bu 3 mantığı incelemek gereklidir:

• Online Sistemler: Online UPS sistemleri, her an sistemi takviye etmek için hazır olan sistemlerdir. Herhangi bir kesinti durumunda, bekleme süresi olmaksızın anında elektrik takviyesi yapılmasını sağlamaktadır. Ayrıca bu sistemler güç değişimlerinden etkilenmeden elektrik akımlarının regülasyon işlemini de yapabilmektedir.
• Offline Sistemler: Online sistemlere kıyasla offline sistemlerde bir miktar bekleme süresi bulunmaktadır. Bu asgari 2 milisaniyeye denk gelmektedir. Küçük gibi görünse de bu bekleme süresi nedeni ile bazı aksaklıklar yaşanabilir. Offline sistemlerin son yıllarda üretilen yeni modelleri dışında pek çok modelinde regülasyon cihazı bulunmamaktadır.
• Line Interactive Sistemler: Bu sistemler çalışma mantığı olarak offline sistemler ile benzerdir. Milisaniye bazında gecikmeler line interactive sistemlerde de görülmektedir. Ancak bu sistemde regülasyon araçları daha güçlüdür.